In een recent interview voor SAM (Wake-up call: HAN dreigt door AI-wekker heen te slapen dl. 1 van2) zei ik dat ik de HAN zie als een van de ‘snellere slakken’ op het gebied van adoptie van AI in het onderwijs. Dat werd me niet door elke collega in dank afgenomen maar ik sta hier nog steeds volledig achter. Ik wil graag uitleggen waarom ik vind dat het gat tussen de kracht van AI en de adoptie van AI in het onderwijs (veel) te groot is.

Zoals jullie wellicht weten maak ik me (ernstige) zorgen over de discrepantie die bestaat tussen de snelheid van vooruitgang van AI en de snelheid van adoptie van AI door onderwijsinstellingen. De zorgen worden verergerd doordat docenten het eerste onderschatten en het tweede overschatten.

Laat ik eerst kort ingaan op de snelheid van vooruitgang in AI. In 2022 had ik moeite met een rijmend sinterklaasgedichtje krijgen uit ChatGPT. In 2023 schreef ik met AI een HBO-scriptie. In 2024 schreef ik met AI een universitaire master scriptie. Nu, begin 2025, maak ik gebruik van ‘deep research’. Dit is een functie die bij het $200 account zit van ChatGPT. Hiermee maak ik met 1 prompt een document van 25 pagina’s van zeer hoog niveau. De vooruitgang is bizar.

Ik zag deze week een video (https://m.youtube.com/watch?v=4poqjZlM8Lo) waarin Hassabis (Google) en Amodei (Anthropic) hun visie lieten schijnen op alle belangrijke topics op het gebied van AI. Amodei stelde dat hij verwacht dat AI uiterlijk in 2027 het niveau haalt van Nobelprijswinnaars op heel veel vlakken.

Hoe gaat het met de adoptie van AI in het onderwijs? In  2023 riepen Marcel Mutsaarts en ik al op dat we docenten AI-geletterd moeten maken, dat we toetsen AI-proof moeten maken en gaan nadenken hoe we AI kunnen inzetten om ons onderwijs te verbeteren. Anno 2025 zouden we in mijn optiek bezig moeten zijn met welke kennis en vaardigheden nog relevant zijn voor onze leerlingen en studenten.

Dat is niet de realiteit en die discussie leeft nauwelijks. De realiteit is dat bij veel onderwijsinstellingen de toetsing een puinhoop is en dat er nog steeds discussies worden gevoerd of we AI kunnen verbieden. Een (pijnlijk?) voorbeeld hiervan is het recent gepubliceerde fraudebeleid van de Fontys (Nieuw Fontys fraudebeleid: focus op preventie) waarin ze o.a. stellen dat AI gebruikt mag worden en AI-detectoren niet werken. Voor de duidelijkheid: ik sta volledig achter dit beleid. Het pijnlijke is dat Fontys een van de eerste onderwijsinstellingen is die dit heeft en dat het 2025 (!) is. Andere onderwijsinstellingen (en zeker universiteiten) moeten een voorbeeld aan Fontys nemen. Fontys is, net als de HAN, een van de ‘snellere slakken’.

Wat dit alles verergert is dat er nog steeds een grote groep docenten is die geen enkele urgentie voelt. Zij onderschatten de kracht van AI en overschatten henzelf. Een uitspraak waar ik me groen en geel aan erger is: ‘Ik kan het zien als een leerling/student AI heeft gebruikt’. NEE, je pikt alleen de werken eruit die niet goed zijn geprompt!!

Het gat tussen de kracht van AI en de adoptie van onderwijs is groot. Te groot. Veel te groot. Komende september gaan er studenten beginnen aan studies waarin ze kennis en vaardigheden opdoen die niet relevant zijn als ze 4 jaar later zijn afgestudeerd. Waarom maakt niemand zich hier druk over?

Ik wil nog een voorbeeld geven waar ik me zorgen over maak. De docenten die AI wel serieus nemen hebben het vaak over dat we leerlingen/studenten moeten leren kritisch te kijken naar de output van AI. Daar geloof ik zelf ook in, sterker nog, ik zie dit op dit moment als een van de belangrijkste vaardigheden die we lerenden (en ook docenten) moeten leren. Maar kijk even enkele jaren vooruit. Volgens experts is de kans groot dat AI op veel vlakken op het niveau van een Nobelprijswinnaar zit. Een docent zal niet in staat zijn kritisch te kunnen kijken naar de output van AI. Een leerling/student al helemaal niet. Ik heb geen idee hoe het onderwijs er dan uit gaat zien. Dit is de discussie die we moeten voeren. Hier hoor ik niemand over. Het gaat nog steeds over toetsing. Het gaat over privacy issues. Het gaat over allerlei andere zaken. We voeren de verkeerde discussies en we stellen de verkeerde vragen. Terwijl we hier geen tijd voor hebben.

Aan de snelheid van de vooruitgang van AI kunnen we niets doen. Aan de adoptie van AI in het onderwijs wel.