🆘!! Ik wil de aanname dat vakkennis nog nodig is in het curriculum ter discussie stellen. !! 🆘

Ik word de laatste tijd vaak gevraagd om mee te denken over het toekomstige curriculum bij vervolgopleidingen (vooral mbo en hbo). In dit soort sessies zijn er tegenwoordig docenten die erkennen dat AI een grote impact heeft (en nog meer gaat hebben) op hun vakgebied. Maar zelfs de docenten die dit erkennen geven altijd aan dat vakkennis in ieder geval een vereiste is voor het curriculum. Vaak met de reden dat studenten anders niet kritisch kunnen kijken naar output van AI.

Ik wil de aanname dat vakkennis nog nodig is in het curriculum ter discussie stellen.

Ook wil ik een lans breken dat we AI niet moeten zien als middel om iets te leren maar een heel belangrijk doel op zichzelf is in het onderwijs.

Ik weet dat veel docenten me dit niet in dank gaan afnemen. En ik weet ook dat veel docenten hun mening niet meteen gaan aanpassen. Ik wil je vragen om mijn argumenten te lezen en erover na te denken. En voel je vrij om mij te wijzen op dat ik het helemaal verkeerd zie, preferabel met goede argumenten 😉.

Wat moet er in een nieuw curriculum komen volgens docenten?

Als ik bij zo’n overleg mag aanschuiven over het nieuwe curriculum dan komen daar vaak 2 dingen uit die belangrijk zijn voor het nieuwe curriculum.

1)      Vakkennis is belangrijk.

2)      ‘Zachte vaardigheden’, zoals samenwerken, presenteren en interpersoonlijke communicatie.

AI wordt vaak besproken maar er komt vaak consensus dat AI als middel moet worden ingezet om vakkennis en zachte vaardigheden op te doen.

Enorme onderschatting van de kracht van AI

Ik snap heel goed dat mensen zeggen dat we vakkennis moeten overdragen aan onze studenten. Onder andere zodat ze kritisch kunnen kijken naar de output van de AI. Als jij als docent Copilot gebruikt dan ben je waarschijnlijk niet zo onder de indruk van de prestaties van AI. En als de AI in de toekomst op het niveau blijft van Copilot van nu, dan heb je helemaal gelijk en dan is vakkennis zeer nodig.

Maar dit is een volledig foutieve aanname. Sterker nog, op dit moment zijn er al veel krachtigere modellen dan Copilot (lees het artikel van Marcel hierover: link). Een paar anekdotes van de afgelopen weken: 1) Ik heb chatbot Claude een volledige master Scriptie laten schrijven (link) ; 2) Ik heb een blinde test gedaan waaruit bleek dat onderzoekers niet konden onderscheiden of een PHD hoofdstuk geschreven was door een mens of een AI (link) ; 3) In Nature is een onderzoek verschenen waaruit bleek dat mensen gedichten van AI mooier vonden dan dat van Shakespeare en co. (link); 4) Afgelopen week heb ik veel gewerkt met Bolt.new. Dit is een AI-tool die kan programmeren. Zonder dat ik ook maar iets van programmeren weet, kan ik nu opeens ‘simpele’ sites en apps maken waar ik eerst mensen voor had moeten inhuren.

Dit is alleen maar een kleine greep uit de afgelopen weken. Het lijkt een veilige aanname dat AI nog veel beter gaat worden dan de huidige staat. Maar het lijkt alsof heel weinig mensen hier rekening mee houden. In een ander artikel heb ik het erover dat mensen vastzitten in ‘scenario 1’-denken (AI verandert bijna niet meer) terwijl ‘scenario 2’-denken (AI wordt nog veel beter de komende jaren) veel waarschijnlijker is (meer info: link).

Een belangrijke nuancering is natuurlijk dat dit voor sommige opleidingen veel meer geldt dan voor andere opleidingen. Vooral opleidingen (en dus beroepenvelden) waar veel met tekst plaatsvindt, daar gaat dit artikel over.

Wat heeft dit te maken met of er nog vakkennis nodig is?

Als je ervan uitgaat dat de kracht van AI verbeterd, dan kom je logischerwijs uit in de situatie waarin AI ‘intelligenter’ (betere output genereert) is dan de gemiddelde professional en later straks zelf dan de beste professional in dat veld.

Als je denkt dat vakkennis nodig is in het curriculum om de output van een AI kritisch te kunnen beoordelen, dan stel je dus dat een student hiertoe in staat is. Maar wat je vergeet is dat de AI totaal niet op hetzelfde niveau zit als de student. Wat je eigenlijk vraagt is om de student het werk van een docent te beoordelen. Of iets later zelfs het werk van de beste professional van je werkveld. Dat slaat nergens op.

Of zoals iemand anders (een van de weinigen die het wel met me eens is) het formuleerde:

‘Vragen of de student kritisch wil kijken naar de output van AI is als vragen aan een chimpansee om de inhoud van een encyclopedie te beoordelen. 🙂 Nu dan nog niet, maar binnen vijf jaar wel.’

Concrete voorbeelden

Als je me langer volgt dan weet je dat ik er van houd om theoretische stukken concreter te maken en vertalen naar de praktijk. Laten we dat doen:

Zoals ik net al zei heb ik de afgelopen week een hoop uren met BOLT.new gewerkt. Dit is een AI-tool dat kan programmeren en deze bouwt hele sites en apps. Een voorbeeld is dat ik een quiz heb gebouwd voor mijn vriendin (zij is groot hondenliefhebber) waarbij er steeds een plaatje van een hond komt en dat je dan moet aangeven welk ras het is uit een ABCD keuze. Het spel is dat je de langst mogelijke streak moet neerzetten. Mijn vriendin vond het zo leuk dat ze het heeft doorgestuurd naar vriendinnen die ook van honden houden en ze hebben een flinke battle gehad wie de beste streak kon neerzetten. (als je het zelf wilt spelen: https://wie-is-de-ultieme-hondenkenner-v3.netlify.app/).

Dit spel maken kostte me minder dan een uur! Ik heb ook allerlei onderwijskundige dingen gebouwd. Deze ga ik de komende tijd testen en dan zal ik de resultaten met jullie delen. Maar wat belangrijk is voor nu is dat deze tool al erg goed kan coderen. Ik verwacht dat deze tool een stuk beter kan coderen dan mbo ICT afgestudeerden. Kan een afgestuurde mbo ICT’er nog waarde toevoegen qua coderen als we BOLT hebben? Volgens mij moeten we deze vraag heel serieus nemen. Als het antwoord nee is, dan moeten we volgens mij per direct stoppen met het aanleren van coderen aan deze studenten. Zeker met in ons achterhoofd dat AI over enkele jaren vele vele malen beter is.

Een ander concreet voorbeeld is onderzoek. Zoals ik hierboven al aangaf heb ik een AI een gehele master scriptie laten schrijven en heb ik een blinde test gedaan waar onderzoekers niet konden onderscheiden of een PhD hoofdstuk gemaakt was door een mens of een AI. Denk je dat een mbo’er kan inschatten of de output van een AI op dit gebied ‘goed’ is? Het zou me verbazen als je hier ‘ja’ op antwoordt, maar als je dat doet, zou ik je willen vragen om te bedenken hoe goed AI is op dit gebied over een paar jaar.

Voordat we gaan naar de gevolgen hiervan wil ik even toelichten waarom ik de vergelijking hier maak met mbo’ers. Het mbo is een hele interessante sector voor wat betreft de impact van AI. Er zijn een hoop studies die erg praktisch zijn ingesteld. Deze zullen op korte termijn nauwelijks impact voelen van AI. Er zijn ook studies waarbij veel achter de computer gebeurd. Aangezien mbo van een theoretisch lager niveau is dan het hbo en de universiteit zullen deze taken al eerste gedaan kunnen worden door AI en is hier de impact juist heel erg groot. Juist bij deze studies is de vraag of vakkennis nog nodig is het meest urgent.

Ik ga hier een provocerende uitspraak doen om jullie te triggeren: ik denk dat ik (samen met mijn AI-tools) elke taak kan doen op mbo afstudeerniveau waarvoor de input en de output tekst is. Ik durf dus te stellen dat ik hier geen vakkennis voor nodig heb. Bij alle vakken. Misschien schat ik dit volledig verkeerd in. Ik sta open voor uitdagingen. PROVE ME WRONG.

En alles wat nu geldt voor het mbo gaat natuurlijk in de toekomst ook gelden voor het hbo en de universiteit. Sterker nog, de universiteiten hebben straks nog veel grotere problemen dan het mbo en het hbo omdat zij veel minder praktijkgericht zijn.

Consequenties van geen vakkennis nodig

Als je gaat nadenken over de consequenties van dat er geen vakkennis nodig is dan kom je in een hele rare gedachtegang terecht: Kan je een vak uitvoeren zonder vakkennis? Wat moet je nog leren? Is het vervolgonderwijs nog nodig?

Ik vind dit hele moeilijke vragen. Enerzijds zegt mijn eerste reactie meteen dat je een vak niet kan uitvoeren zonder vakkennis, anderzijds heb ik net een heel betoog gehouden over mijn stelling dat vakkennis niet nodig is bij sommige opleidingen. Om heel eerlijk te zijn: Ik weet het eigenlijk niet.

Een ding weet ik wel: Het wordt heel belangrijk dat je de AI-tools goed kan inzetten die van toepassing zijn op jouw vakgebied. Als we kijken naar de concrete voorbeelden van net dan zou je bijvoorbeeld kunnen stellen dat een ICT’er heel goed moet kunnen omgaan met BOLT. Dat klinkt logisch in mijn optiek. Omgang met AI wordt dus een heel belangrijk doel.

Persoonlijke noot

Ik weet nu al dat velen van jullie het helemaal niet eens gaan zijn met bovenstaande gedachtegang. Deels omdat jullie niet geloven dat AI krachtig is / gaat worden. Deels omdat jullie graag wíllen dat het niet waar is. In die laatste categorie zit ik zelf ook. Ik ben zelf docent en vind dat een geweldig vak. Een deel van ons vak is het overbrengen van kennis en vaardigheden. Dat ik nu zeg dat vakkennis misschien niet meer nodig is, is een directe aanval op een deel van ons vak. Ik snap dat dit kan voelen als een aanval. Maar weet dat die aanval niet van mij komt. Het komt door de opkomst van AI. Ik wil jullie hiervan bewust maken. Ik maak me zorgen over de toekomst van ons onderwijs en die zorg wil ik delen.

Conclusie

In dit artikel heb ik geschreven waarom ik me afvraag of vakkennis bij sommige opleidingen overbodig is/wordt. Ik zeg niet dat ik dit zeker weet. Maar ik wil graag de discussie hierover aanwakkeren. Op de een of andere manier hebben we het hier niet over, terwijl dit heel belangrijk is voor het bestaansrecht van verschillende opleidingen in ons vervolgonderwijs.

Ik weet dat dit een zeer onpopulaire gedachtegang is. Kom maar op met jullie (ongezouten) mening. Ik hoop eerlijk gezegd dat iemand mij kan overtuigen dat ik het verkeerd heb!

Marcel Mutsaarts , laten we dit thema volgende week in onze podcast het AI-tussenuurtje bespreken. https://open.spotify.com/show/5yGT1cDSqLtdR6qp6rx6pO?si=43e48e81a8be4e5c